Engellime dokunma!

Engellime dokunma!

2025 yılına girdiğimizde kullandığımız benzinden motorine, köprü geçişe, ulaşıma, gıdaya yeni vergilerin haberi adeta müjde verircesine ekranlarda alt yazıyla hızla geçiyordu.

Yılın ilk dakikalarına milyonlarca vatandaş umut, sevgi ve ekonomik sıkıntılarından kurtulmayı dilerken, gelen zam haberleri ile yüzlerdeki tebessüm yerini hayal kırıklığına bıraktı. Bir nebze de olsa rahat nefes alabileceklerini, bu zor koşullardaki yaşamın yerine, bir gün daha iyi bir hayatın olacağını umut ediyorlardı.

Dul, emekli, şehit yakınları ve gaziler, asgari ücretliler, 65 yaş aylığı alanlar, engelli vatandaşlar bir umut ile temel asgari düzeyde yaşam için gelirlerinin iyileştirilmesi adına çözüm bekliyorlardı.

Asgari ücrete yapılan yüzde 30 zam ve memur maaş katsayısındaki artış da tatmin edici olmadı. Temel gıda ve barınma ihtiyacına yüksek oranda zam geldi. Bu zam, vatandaşların eline geçen üç beş kuruş farkı da eritti.

Geçen gün bir engelli tanıdığım beni telefonla arayıp, engellilerle ilgili vergi indiriminden yararlananların, emeklilik haklarının iptali ile ilgili eş dost arasında çok konuşulduğunu ve endişeli olduklarını söyleyerek bu konuda net bir cevap alamadıklarını, kafalarının karışık olduğunu dile getirdi.

Engelli vatandaş üzüntü ve tedirginlikle : ‘Aldığımız maaş çok az, bu vergi indirimi ile emekliliğim elimden alınırsa ne yer ne içerim, nasıl yaşarım bu hayat pahalılığında, üstelik evim de kira, bebeğimiz de var ona nasıl bakarım’ dedi.

Engelli vatandaş sözlerine şöyle devam etti: ‘ 2 yıl önce vergi indiriminden emekli oldum.6 bin 900 gün primim, 24 yıl çalışma sürem vardı. Yüzde 43 engelli raporu aldım ve hemen SSK’ya başvurdum, emekli oldum. Raporum süreliydi, 2 yılda bir raporumu yenilemem gerekiyordu. 2 yıl önce yeniledim ve yeni raporumu aldım. Engelli emekliliğim devam etti. Yüzde 43 oranla emekli oldum. Yarın öbür gün oranım yüzde 40 altına düşerse emekliliğim iptal olur mu, maaşım kesilir mi? SSK’ya gidip benim rapor oranım düştü fakat devlet beni emekli etti bu durumda mevcut emekliliğim ne olacak? SSK, sadece engelli emekliğin bitti normal emekliliğe başvuracaksın der mi?’

Bu sorulara cevap ararken geçen hafta, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku konusunda güncel gelişmeler ile ilgili katıldığım bir konferansta, SGK yetkilisi ile sohbet ederken bu konuyu sordum.

Sigortalının engelli oranı düşerse normal emeklilik hakkının mevcut ve o şartları taşıyorsa normal emeklilik talebinde bulunarak yaşlılık aylığı bağlatılabileceğini söyledi.

Sigortalının, engelli oranı yüzde 40 altına inerse vergi indirimi olarak bağlanmayacağını fakat gün sayısı yeterli olduğu takdirde yaşlılık aylığı bağlanacağını dile getirdi.

Engelli emeklilikte yeni düzenleme

Engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananların, bu indirimden devam etmesine ilişkin; 7538 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 15 Ocak 2025 tarihli ve 32783 sayılı Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Yeni düzenleme ile 2008 Ekim ayından önce sigortalı olan engelli için vergi indirimi belgesi alıp yürütülen emeklilik işlemi, engelli statüsünde emekli olmak için başvurduğunda yalnızca SGK’dan yapılacak.

Öncesinde Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde yürütülen bu işlemler yeni düzenlemeyle Sosyal Güvenlik Kurumunda yürütülecek.

Raporlar SGK sağlık kurulları tarafından verilecek

Sigortalının çalışma gücü kayıp oranı, SGK’nın sevk edeceği devlet hastanesinin vereceği engellilik raporu oranına göre kurul tarafından değerlendirme yapılacak. Bu yeni yapılacak düzenleme ile SGK çalışma gücü kayıp oranını esas alıyor ve engelli aylığı bağlanması da zorlaştırılıyor.

Süresiz raporu olanlar kontrol muayenesine tabi tutulmayacaktır. Süreli raporu olanların ise kontrol muayenesi aldıkları tarihteki yönetmelik hükümlerine göre değerlendirileceği görülüyor.

Engelli emeklinin tüm süreçlerinin yeni düzenlemeye tabi tutulması hak kayıplarına da yol açabilir.

Hâlihazırda vergi indirimi raporu olanlar emeklilik başvurusunda SGK’nın sevk edeceği devlet hastanesinden yeni bir iş gücü kaybı raporu alacak, fakat mevcut raporu ile vergi indiriminden faydalanmaya devam edeceği görülüyor.

Yeni düzenlemeye göre, kontrol muayenesinin yapılması ve çalışma gücü kaybı oranı belirlenmesi emekli aylıklarının kesilmesine de neden olabilir.

Özlem KARAHAN

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/engellime-dokunma/795695