Kişilerin Hatırasına Hakaret Suçu (TCK. m.130)

Kişilerin Hatırasına Hakaret Suçu (TCK. m.130)

Kişinin hatırasına hakaret suçu Türk Ceza Kanununun kişilere karşı suçlar başlıklı ikinci kısmının şerefe karşı suçlar başlıklı sekizinci bölümünde, kanunun 130. maddesinde düzenlenmiştir.

Kişinin hatırasına hakaret

Madde 130-

(1) Bir kimsenin öldükten sonra hatırasına en az üç kişiyle ihtilat ederek hakaret eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Ceza, hakaretin alenen işlenmesi halinde, altıda biri oranında artırılır.

(2) Bir ölünün kısmen veya tamamen ceset veya kemiklerini alan veya ceset veya kemikler hakkında tahkir edici fiillerde bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Suçun Unsurları

TCK m.130/1’de yer alan ölen kişinin hatırasına hakaret suçu, en az 3 kişiyle ihtilat edilerek işlenebilir. Suçu işleyen kişinin kendisi dışında 3 kişinin daha hakaret teşkil eden fiili görmesi veya duyması gerekir.

TCK m.130/1’deki kişinin hatırasına hakaret suçu şu şekillerde işlenebilir:

-Ölenin hatırasına sövme suretiyle hakaret etme

-Ölenin şeref ve saygınlığını zedeleyecek somut bir olgu veya durum isnadı suretiyle hakaret etme

Herhangi bir davranışla ölenin hatırasına hakaret etme TCK m.130/2’de düzenlenen kişinin hatırasına hakaret suçu ise iki seçimlik hareketle işlenebilir:

-Bir ölünün kısmen veya tamamen ceset veya kemiklerini bulunduğu yerde alma suretiyle hakaret etme

-Ceset veya kemikler hakkında aşağılayıcı fiillerde bulunma suretiyle hakaret etme

TCK m.130/2’deki suçun işlenebilmesi için fiilin doğrudan ceset veya kemiklere karşı işlenmesi gerekir. Bir kimsenin mezarına veya mezar taşına yönelik fiiller, ceset veya kemiklere yönelik olmadığından, birinci fıkradaki suçu veya ibadethanelere veya mezarlıklara zarar verme suçu oluşturabilir.

Şikâyetler nereye ve nasıl yapılır? Şikâyet süresi ne kadardır?

Şikâyetler direkt olarak Cumhuriyet Başsavcılığına dilekçe ile yapılmaktadır. Eğer savcılık işlenen fiilin gerçekten hakaret suçunu oluşturduğu yargısına varırsa, mahkeme tarafından failin cezalandırılması ister.

Bu maddeye konu suçlar şikâyete tabi suçlardan olduğundan dolayı failin suçu işlediği tarihten veya fiilin öğrenilmesinden itibaren 6 aylık süre içerisinde Cumhuriyet Başsavcılığına şikâyette bulunulması gerekmektedir.

Kimler bu suça istinaden suç duyurusunda bulunabilir?

Ölen kişinin ikinci dereceye kadar üstsoy (anne, baba, dede…) ve altsoyu (çocukları, torunları), eş veya kardeşleri tarafından şikâyet hakkı kullanılabilir.

Uzlaşmaya tabii midir?

Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu hariç tüm hakaret türleri uzlaşmaya tabiidir. Uzlaşma suç işlediği konusunda şüphe duyulan kişi ile suçun mağduru arasında bir uzlaştırmacının yardımıyla yapılmaktadır. Bu görüşme ile ilgili tebligatlar önceden taraflara tebliğ edilir. Bu görüşmeden sonuç alınamadığı zaman artık ceza davası aşamasına geçilir.

Hangi mahkeme yetkilidir?

Bu suç kapsamına giren işlerde Asliye Ceza Mahkemeleri yetkilidir. Bu suç kapsamında açılan dava dosyalarında avukat tutma zorunluluğu olmamasına rağmen, yargılama sürecinin bir ceza avukatı vasıtasıyla takip edilmesi tarafların hak kaybı yaşamasını önleyecektir.

Dava zamanaşımı süresi ne kadardır?

Olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.

Hükmedilen hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir mi?

Maddenin 1. fıkrasına giren, ölen kişinin hatırasına hakaret suçunda hükmedilen hapis cezaları adli para cezasına çevrilememektedir. Bunun sebebi adli para cezası bu suçta seçimlik ceza olarak düzenlendiğinden hapis cezasına karar verildikten sonra adli para cezasına hükmedilmesi mümkün değildir. Maddenin 2. fıkrasında düzenlenen, ölünün cesedi veya kemiklerini alma/tahkir etme fiilleri nedeniyle hükmedilecek hapis cezası ise adli para cezasına çevrilebilmektedir.

Ceza ertelenmesi mümkün müdür?

Kişinin hatırasına hakaret suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında erteleme hükümlerinin uygulanması mümkündür. Cezanın ertelenmesi mahkemenin hükmettiği cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şarta bağlı olarak vazgeçilmesi anlamına gelmektedir.

Av. Betül UÇKAN